Prawo filmowe i nowe media
Jeszcze trzydzieści lat temu prawo filmowe dotyczyło tylko kilka osob, profesjonalistów w przemyśle filmowym. Do dyspozycji mieliśmy tylko dwa do trzech kanałów telewizyjnych i kino. Wszystko było piękne, może tylko trochę nudne i uregulowane. Dziś wygląda to zupełnie inaczej. Na youtubie i podobnych platformach każdy może publikować swoje filmy i udostępniać je publicznie. Nadawcy i magazyny informacyjne prowadzą własne strony internetowe, na których można również przywoływać fragmenty programów i specjalne materiały.
Chociaż działalności prawnej zawsze towarzyszy nadmierna ostrożność, należy odpowiednio wysoko doceniać wartość tych mediów. Filmy krótkometrażowe pozwalają nam każdego dnia bawić się, rozpowszechniać wiadomości, informować, dzielić się wiedzą, poznawać młodych artystów i dawać im należyte uznanie szerokiej publiczności.
Nieświadomy filmowiec może jednak, często z niewiedzy, ingerować w prawa zagraniczne i być odpowiedzialnym za spwodowanie szkody. Osoba, której prawa zostały naruszone, musi znać swoją pozycję prawną.
Prawa osobiste –
Nieżadko filmy kręcone są na ulicy. Mogą zostać nagrane osoby, nie biorące udziału w filmie. W takim wypadku filmowiec musi przestrzegać obcych praw do własnego słowa i wizerunku. Nagrania te są w Niemczech dozwolone tylko wtedy, gdy dana osoba wyrazi zgodę. Jeżeli jednak ona o tym nie wie, że ona sama i to, co powiedziała, zostało nagrane i jeżeli nie miała możliwości, aby wyrazić zgodę, nagrania są niezgodne z prawem. Nielegalnie nagrana osoba może się przeciwko temu bronić.
Oczywiście system prawny zna wyjątki, ale są one bardzo żadkie i nam prawnikom udaje się niekiedy wykazać w sądzie, że te wyjątki nie dotyczą danego, konkretnie rozpatrywanego przypadku.
Znanym wyjątkiem jest „osoba absolutna współczesnej historii”. W przypadku, gdy osoba nagrana jest bardzo znana, jej filmowanie jest dozwolone. Mimi to regularnie prowadzone są sprawy sądowe, w których bardzo znane osoby bronią się przed tymi nagraniami i wysuwają wysokie roszczenia o odszkodowanie.
Innym znanym wyjątkiem jest dozwolone filmowanie zgromadzeń. Ale także ten wyjątek nie daje filmowcom bezpieczeństwa. Jeżeli kamera przybliża poszczególnych uczestników zgromadzenia, filmowiec potrzebuje do legalnego nagrania ich zgody. W przeciwnym razie nagrania i ich publikacja są niedopuszczalne.
Prawo miru domowego!
Filmowiec może również naruszyć prawo miru domowego, jeśli po prostu filmuje w domu lub w miejscu będącym cudzą wlasnością. Na przykład w teatrach, muzeach, kinach, salach tanecznych należy przestrzegać prawa miru domowego i uzyskać zgodę wlaściciela. Również w budynkach organów administracyjnych, takich jak sądy i biura, należy wziąć pod uwagę prawo miru domowego. Także tutaj uprawniony może roszczyć zaniechania i odszkodowania oraz mogą zostać wydane zakazy wejścia przeciwko filmowcowi.
Prawa autorskie do utworów muzycznych-
W wielu filmach twórca wykorzystuje cudzą muzykę. Tutaj może naruszać różne prawa autorskie i prawa pokrewne. Dlatego należy zachować ostrożność. Jeżeli filmowiec nie uzyska zgody zrzeszenia Gema lub właściciela praw autorskich do muzyki, jest on narażony na roszczenia wobec swojej osoby.
Prawa autorskie do zagranicznych filmów lub klipów filmowych!
Często filmowcy decydują się na włączenie zagranicznych klipów filmowych lub sekwencji filmowych do swojej własnej pracy filmowej. Może to być dzieło chronione prawami autorskimi, dlatego filmowiec musi uzyskać zgodę właściciela praw, jeśli nie chce ponosić odpowiedzialności. Istnieje tylko kilka wyjątków, które pozwalają na używanie sekwencji filmowych bez zgody. W niektórych przypadkach film jest już tak stary, że stał się dobrem publicznym. Możliwe jest także, że zostaly spełnione bardzo wysokie warunki wolnego użytku. Wymogi wolnego użytku są spełnione w przypadku satyry lub parodii. Wolny użytek może być spełniony, jeżeli sekwencja filmowa była zużyta jako cytat w sensie prawa autorskiego. W przypadku cytatów wymogi są jeszcze wyższe.
W związku z tym twórca filmu musi obawiać się konsekwencji prawnych, jeśli nie uzyskał zgody na wykorzystanie filmu lub jego części.
Nawet jeżeli filmowiec chce ponownie stworzyć film, należy uzyskać zgodę uprawnionego.
Prawa autorskie do dzieł literackich-
Książka może być przedmiotem ochrony prawa autorskiego. Jeżeli książka zostanie użyta lub zmodyfikowana w adaptacji filmowej bez zgody autora, to stanowi to naruszenie praw autorskich. Filmowiec potrzebuje zgody autora do użycia dzieła literackiego.
Szkic scenariusza, scenariusz, scenopis nie mogą być użyte bez zgody autora. W tych przypadkach autor może natknąć się na trudności wynikające z orzecznictwa sądowego, ponieważ przykładowo szkic scenariusza zostanie uznany tylko za pomysł, a nie za dzieło chronione prawem autorskim. Prawo autorskie nie chroni również prac, które zawierają jedynie wydarzenia historyczne lub fakty, jak np. dzienniki.
Zmiany treści książki lub scenariusza stanowią zniekształcenia, jeśli autor nie udzielil na to pozwolenia. Także w tych przypadkach autor może dochodzić roszczeń, jeżeli filmowiec nie uzyskał zgody.
Prawa artystów wykonawców!
Filmowiec musi zwracać szczególną uwagę na artystów wykonawców, takich jak aktorzy. Im przysługują prawa pokrewne według ustawy o prawie autorskim. Ten stosunek prawny powinien być z góry szczegółowo uregulowany w umowie pisemnej. W przeciwnym razie można narazić się na nieprzyjemne niespodzianki.
Kancelaria Swist – Adwokat w Niemczech
Państwa prawo w naszych wiernych rękach
