Komunikacja w przestrzeni socjalnej

 

Podstawą naszej socjalnej egzystencji jest wolna komunikacja. Bez wymiany oraz rozpowszechniania obcych zdań oraz poglądów życie socjalne szybko by zanikło.

Słowo pisane i mówione może być dziełem w myśl ustawy o prawie autorskim i z tego powodu jest chronione ustawowo.

I w ten sposób niezbędna wolna przestrzeń w zakresie socjalnym napotyka na godne ochrony interesy autora. Ani Cicero ani inni sławni autorzy antyczni nie musieli zajmować się tą kwestią, inaczej ma się to w przypadku dziennikarzy, krytyków, polityków i wszystkich tych, którzy chcieliby wyrazić swoje zdanie publicznie.

Ustawa o prawie autorskim gwarantuje w określonych granicach, tzw. użytku dozwolonym, prawo do wolnego powielania i rozpowszechniania. Poniżej zostaną poruszone poszczególne normy.

 

„Publiczne przemówienia, § 48 niemieckiej ustawy o prawie autorskim (UrhG)”

 

Powielanie i rozpowszechnianie przemówień o aktualnych wydarzeniach w gazetach i czasopismach jak i innych pismach drukowanych oraz pozostałych nośnikach danych jest dozwolone wg § 48 UrhG.

Dopuszczalność powyżej wymienionego wykorzystania zakłada, że przemówienia zasadniczo odpowiadają zainteresowaniu publiczności.

Poza tym muszą być one wygłaszane na publicznych zgromadzeniach lub być publicznie udostępniane w myśl § 19a lub § 20.

Przy tych samych założeniach dozwolone jest publiczne udostępnianie tego typu przemówień.

Jeżeli przemówienia wygłaszane są przed państwowymi, komunalnymi lub kościelnymi organami, to ich powielanie, rozpowszechnianie i publiczne udostępnianie jest również dozwolone,

W powyższych konstelacjach powielanie i rozpowszechnianie jest wyjątkowo niedozwolone, jeżeli mowy miałyby być nagrane jako zbiór przemówień, w większości jednego autora.

 

„Artykuły prasowe i komentarze radiowe, § 49 UrhG”

 

Dopuszczalne jest powielanie i rozpowszechnianie pojedynczych komentarzy radiowych i artykułów jak również w związku z nimi opublikowanych ilustracji z gazet lub innych służących jedynie przekazowi aktualnych wydarzeń biuletynów informacyjnych w innych tego typu gazetach i biuletynach informacyjnych jak również publiczne udostępnianie tych komentarzy, artykułów i ilustracji, jeżeli dotyczą aktualnych wydarzeń politycznych, gospodarczych lub religijnych i nie są zastrzeżone innymi prawami.

Za powielanie, rozpowszechnianie i publiczne udostępnianie twórcy przysługuje odpowiednie wynagrodzenie, chyba że mamy doczynienia z powielaniem, rozpowszechnianiem i publicznym udostępnianiem krótkich wyciągów z wielu komentarzy lub artykułów w formie przeglądu.

Roszczenie o wynagrodzenie można dochodzić jedynie poprzez organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi (Verwertungsgesellschaften).

Bez ograniczeń dozwolone jest powielanie, rozpowszechnianie i publiczne udostępnianie mieszanych informacji faktycznych treści najświeższych wiadomości, które są opublikowane w prasie, czy radiu; ochrona zagwarantowana przez inne przepisy prawne pozostaje nienaruszona.

 

„Sprawozdanie z wydarzeń dnia, § 50 UrhG”

 

W celu informacji ogółu o aktualnych wydarzeniach dnia, bez konieczności nabywania przez sprawozdawcę prawa do każdego chronionego dzieła, § 50 zapewnia tzw. użytek dozwolony odnośnie praw autorskich. Konieczne jest aby było to sprawozdanie z aktualnych wydarzeń dnia. Do uprzywilejowanych sprawozdawców należy radio i podobne środki techniczne, gazety, czasopisma i inne pisma drukowane oraz nośniki danych, jak również film. Zezwala się na powielanie, rozpowszechnianie i publiczne udostępnianie dzieł, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji ogółu.

 

„Cytaty, § 51 UrhG”

 

Dozwolone jest powielanie, rozpowszechnianie i publiczne udostępnianie opublikowanego dzieła w celach cytowania.

Zakres użycia musi być uzasadniony szczególnym celem cytatu. Przykłady zastosowania:

• rozpowszechnione, poszczególne dzieła wolno zamieszczać w samodzielnych utworach naukowych w celu wyjaśnienia ich treści,
• fragmenty dzieła rozpowszechnionego utworu wolno przytaczać w samodzielnych dziełach wyrażonych słowem,
• pojedyncze fragmenty rozpowszechnionego dzieła muzycznego wolno przytaczać w samodzielnym dziele muzycznym.

Cytat musi być rozpoznawalny jako cudze dzieło.

 

 „Publiczne udostępnianie, § 52 UrhG”

 

Zezwala się na publiczne udostępnianie opublikowanego dzieła, jeżeli udostępnianie nie służy celom zarobkowym organizatora, uczestnicy biorą w nim udział nieodpłatnie i w przypadku odczytu, czy wystawienia dzieła żaden z wykonywujących artystów (§ 73) nie otrzymał osobnego wynagrodzenia.

Za udostępnienie należy się odpowiednie wynagrodzenie. Obowiązek wynagrodzenia nie obowiązuje imprez organizowanych przez organizacje pomocy młodzieży, pomocy socjalnej, opieki osób starszych, opieki społecznej, więziennej jak i imprez szkolnych, jeżeli zgodnie z ich socjalnym i wychowawczym przeznaczeniem, dostępne są dla ograniczonego kręgu zainteresowanych.

Nie obowiązuje to, jeżeli imprezy służą celom zarobkowym osób trzecich; w tym przypadku osoba trzecia zobowiązana jest do zapłaty wynagrodzenia.

Zezwala się także na publiczne udostępnianie opublikowanego dzieła podczas mszy lub świąt kościelnych i wspólnot wyznaniowych. Organizator musi jednak zapłacić autorowi odpowiednie wynagrodzenie.

Publiczne wystąpienia sceniczne, publiczne wystawy, transmitowanie dzieł oraz publiczna prezentacja dzieł filmowych jest dopuszczalna zawsze tylko w przypadku wyrażenia zgody przez upoważnionych.

 

Państwa doradca w Niemczech
Rechtsanwältin Johanna Swist