Powielanie i rozpowszechnianie z korzyścią dla osób niepełnosprawnych

 

Osoby niepełnosprawne, § 45 a niemieckiego prawa autorskiego

 

Powyższa norma reguluje użytkowanie bez wyrażenia zgody, jednak nie bez wynagrodzenia.

Poniższy przykład wyjaśnia treść regulacji.

 

Przykład z życia

 

Zaangażowany nauczyciel klasy, w której uczą się zarówno dzieci widzące jak i niewidome zauważył, że na rynku ukazała się nowa książka, którą chętnie czyta młodzież.

Z przykrością stwierdził, że niewidomi uczniowie jego klasy nie mają dostępu do tej książki, ponieważ nie jest ona wydana w alfabecie Braille’a.

Nauczyciel wpadł na pomysł, że mógłby przygotować ze swoimi widzącymi uczniami w ramach projektu słuchowisko i w ten sposób na płytach CD udostępnić książkę swoim niewidomym uczniom.

Nauczyciel zastanawiał się, czy ma do tego właściwie prawo i w jakim stopniu pomocnym może okazać się § 45 a niemieckiego prawa autorskiego.

„Brak obowiązku wydania zgody przez autora dzieła”

 

Dozwolone jest powielanie dzieła i jego rozpowszechnianie wyłącznie z przeznaczeniem dla osób niepełnosprawnych. Wolne używanie dzieła musi spełniać następujące założenia.

 

• Dostęp osoby niepełnosprawnej do dzieła w istniejącej już formie zmysłowego postrzegania musi być z powodu niepełnosprawność niemożliwe lub przynajmniej w dużym stopniu utrudnione. Ma to przykładowo miejsce w przypadku, kiedy dzieło literackie nie egzystuje ani w alfabecie Braille’a, ani jako słuchowisko.
• Umożliwienie dostępu musi być niezbędne.
• Powielanie i rozpowszechnianie nie może służyć celom zarobkowym.

Przepis był pomocny nauczycielowi przy produkcji słuchowiska. Zezwala on tylko na powielanie i rozpowszechnianie dzieła wyłącznie dla osób niepełnosprawnych. 

 

„Ale obowiązek wynagrodzenia!”

 

Poza tym autorowi dzieła przysługuje wynagrodzenie. Roszczenia można dochodzić tylko poprzez organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi (Verwertungsgesellschaften). Obowiązek wynagrodzenia nie zachodzi, jeżeli dotyczy to wyprodukowania jedynie pojedynczych sztuk. 

 

Państwa doradca w Niemczech
Rechtsanwältin Johanna Swist